21 Ocak 2014 Salı

İskitler


Macaristan ile Çin arasında bulunan uçsuz bucaksız coğrafyada yüzyıllarca adlarından söz ettiren İskit kavimleri,Kimmerlerin atalarıyla birlikte bugün Kazakistan dediğimiz bölgeden geliyorlardı.Tüm Türk kavimleri gibi uzun saçlı,usta at binicisi ve usta savaşçılar olup,çatışmalarda ricat ve pusudan oluşan etkin Türk taktiklerini kullanıyorlardı.Mevsimlik göç yapar,yurt adı verdikleri keçe çadırlarda konaklar yuğ törenleri düzenler ve ölüleri için kurganlar inşa ederlerdi.Töre ile yönetilir ayrıca Gök Tanrı inancına sahiplerdi.
Yaşadıkları coğrafyadaki Cermen,Slav,Fars kavimlerini toplayarak bir devlet oluşturmuşlardır.
M.Ö 1000-500 dönemlerinde Asya Kıtasında Kıpçak Bozkırı adı verilen Karadeniz'in kuzeyinde ki bölgede göç hareketleri sırasında bazıları yerleşmişler bazıları ise mevsimlik göçler için dinlenme noktası olarak kullanmışlardır. Bölgeye gelenler arasında bulunan Kimmerler M.Ö 6.yy'da  şu an Ermenistan sınırları içinde bulunan ''Gümrü'' şehrini kurmuşlardır.
M.Ö 800 ile M.Ö 200 lü yıllar arasında yaşayan İskit Türkleri; Asurlar, Kimmerler, Persler ve Makedonlar ile siyasal,ekonomik ilişkiler kurmuşlardır. M.Ö 612 yılında Medler ile ittifak eden İskitler önce Asur İmparatorluğunu daha sonra Urartuları ortadan kaldırmış M.Ö 591 yılında Kızılırmak vadisine kadar ulaşılmıştır.Ancak Pers ve Medlerin güçlenmesi ve ittifakın bozulmasıyla oluşan durumda İskitler Anadolu'daki macerası sona ermiştir.İskitlerin bir kısmı Urartu topraklarına bir kısmı ise Part Türkleriyle ittifak kurarak Hazar ile Aral gölü arasındaki bölgeye yerleşmişler bir kısmı ise Hint topraklarına yerleşmişlerdir. M.Ö 585'te Mısıra sefere çıkmışlardır ancak Mısır Kralı vergi vermek koşuluyla İskitleri seferden vazgeçirmiştir.Bu süreden sonra Alper Tunga Destanlara konu olan İskit-Pers savaşları olacaktır. Persler her türlü hileye başvurmalarına rağmen İskitlere karşı kesin bir üstünlük kuramamışlardır.
M.Ö 600'lerde Akamenid Devletinin altına yaşayan bazı İskit halkları M.Ö 400'lerde bağımsızlıklarını kazanmışlardır.Akamenid Devleti ise Yunan-Pers (İskender) savaşlarında kaybedince yıkılmıştır.İskender'in Orta Asya ve Hint topraklarını ele geçirememesini M.Ö 400'de tekrar bağımsız olan İskitler sağlamıştır.İskender'in bu seferi sırasında İskitleri gördüklerinde Türke benziyorlar denildiğini ve Türkmen isminin de buradan geldiği söylenir.M.Ö 300-280 li yıllarda Batıda Keltler doğuda Türk olan Sarmatların sıkıştırmalarıyla İskitler güçten düşmüş Hunlarında işe dahil olmasıyla etkisini günden güne yitirmişlerdir.M.Ö 200 li yıllarda  güçlenseler de Sarmatların baskıları son bulmaması ve son olarak Cermen Got'ların vurduğu son büyük darbe İskitlerin tarih sayfasından silinmelerine sebep olmuştur.İlk Turan İmparatorluğu olan İskit Devleti yıkılmalarına rağmen halk olarak  Azak bölgesi,Hazar Denizinin kuzeyi,Anadolu ve Orta Asya bozkırları ve Macaristan ovalarında hep var olmuşlar  vede bulundukları bölgede Orta Asya Kültürü devamında öncü olmuşlardır.Bu sayede onlardan sonraki diğer Türk Devletleri bu coğrafyaya kolayca adapte olmuşlardır.

Kurgan,Türk ve Altay kültüründe kutsal mezar ve türbelerdir.Korgan olarak da söylenir.İçinde ulu ve kutlu kişilerin yattığı dikkat çekici gömüt. Eski Türk geleneklerinde genellikle yığma tepeler ve höyükler şeklindedir. Genelde devlet yöneticisi olanlar için yapılmışlardır. Ceset odasının döşemesi genelde ağaç kütükleri ve kalastan yapılır. Cesetlerin başı doğuya çevrilmiş olur ve eşyaları ile birlikte gömülürler. Kurganların farklı bölgelerinde at cesetlerine de rastlanabilir. Örneğin Esik Kurganı M.Ö 5.Yüzyıla ait olup Kazakistan’ın başkenti Almatı’nın yaklaşık 50 kilometre doğusunda yer alır. Esik Kurganı dünyada içerisinde en çok altın bulunan ikinci mezardır. Yazının Göktürk kitabelerinin alfabesine benzerliği ve eserlerin özelliklerinin Hun sanatına çok uygun oluşu nedeniyle Hun eseri olarak nitelendirmişlerdir. Ancak eldeki veriler Türklerle iç içe yaşayan ve Türkleşmiş bir kavim olan İskitlere de ait olabileceğini göstermektedir. Esik Kurganda 23 yaşın da bir Tekin/Tigin (Prens)’in mezarı ve ona ait ait elbise bulunduğu için bu prense "Altın Elbiseli Adam" adı verilmiştir.Bu bölgede bulunan bir kurgan da ki gümüş kaşık üzerinde Göktürk Alfabesine yakın bir yazı ile ;
''Tigin 23'ünde öldü,Esik halkının başı sağ olsun...'' yazmaktadır. Pazırık Kurganı İskitler hakkında bize çok önemli bilgiler vermektedir.M.Ö 5.yüzyıla ait materyaller bulunmaktadır.Bu kurganda ki buluntularda İran,Çin,Hindistan ile ticaret yapıldığına dair kesin kanıtlar vardır.Ayrıca dünyanın ilk halısı da bu kurgan da bulunmuştur.

İskitler yaşayış şekilleriyle kültürleriyle töreleriyle bir Turan Kavmidir.Bunu Kurganlar ve Tarih yazıcılarının verdiği bilgiler ile de görebiliyoruz.

Pazırık Halısı

Esik Kurganı

Altın Elbiseli Adam

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder